1. Theo quy định của Luật xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam số 49/2019/QH14 ngày 22/11/2019 (được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 23/2023/QH15 ngày 24/6/2024) thì “giấy thông hành là giấy tờ do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp cho công dân Việt Nam để qua lại biên giới theo điều ước quốc tế giữa Việt Nam với các nước có chung đường biên giới” (Điều 2); đối tượng được cấp giấy thông hành, gồm: ⁽¹⁾ công dân Việt Nam cư trú ở đơn vị hành chính cấp xã, huyện, tỉnh có chung đường biên giới với nước láng giềng; ⁽²⁾ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động thuộc cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp của tỉnh có chung đường biên giới với nước láng giềng; ⁽³⁾ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động thuộc cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp ở trung ương, địa phương khác nhưng có trụ sở đóng tại tỉnh có chung đường biên giới với nước láng giềng (Điều 19); giấy thông hành do Công an xã, phường, thị trấn, công an huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, Cơ quan quản lý xuất nhập cảnh Công an cấp tỉnh tiếp giáp đường biên giới với nước láng giềng cấp (Điều 20). Thực hiện quy định được Luật giao tại khoản 4 Điều 19 và khoản 3 Điều 20, ngày 01/7/2020, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 76/2020/NĐ-CP quy định chi tiết đối tượng, trình tự, thủ tục, thẩm quyền cấp, thu hồi, hủy giá trị sử dụng giấy thông hành (sau đây gọi chung là Nghị định số 76) đã góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật về xuất nhập cảnh; đáp ứng yêu cầu cải cách và đơn giản hóa thủ tục hành chính, yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội gắn với nhiệm vụ đảm bảo quốc phòng, an ninh của đất nước, phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước ta về đổi mới và hội nhập quốc tế.

          Từ 01/7/2020 đến 01/7/2023, Công an 25 địa phương có biên giới giáp Trung Quốc, Lào, Cămpuchia đã cấp hơn 1.500.000 giấy thông hành cho công dân sử dụng xuất nhập cảnh sang các nước láng giềng có chung đường biên giới trên đất liền với Việt Nam; tiếp nhận gần 100.000 trường hợp báo mất giấy thông hành và thu hồi, hủy giá trị sử dụng giấy thông hành của hơn 120.000 trường hợp. Việc xét duyệt cấp, thu hồi, hủy giá trị sử dụng của giấy thông hành đảm bảo chặt chẽ, đúng đối tượng, trình tự, thủ tục theo quy định; tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động buôn bán hàng hóa, thông thương qua lại biên giới, thúc đẩy quan hệ hữu nghị hợp tác giữa chính quyền các huyện, xã biên giới với chính quyền đối đẳng, góp phần phát triển kinh tế, tăng cường quan hệ hợp tác giữa Việt Nam với các nước láng giềng.

2. Tiếp tục phát huy kết quả đạt được trong công tác cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục hành chính, chuyển đổi số của Bộ Công an nói chung, của Cục Quản lý xuất nhập cảnh nói riêng trong những năm qua; căn cứ các Chương trình, Đề án, Quyết định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và của lãnh đạo Bộ, Cục Quản lý xuất nhập cảnh đã tham mưu cho lãnh đạo Bộ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan báo cáo Chính phủ ký ban hành Nghị định số 67/2024/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 76/2020/NĐ-CP và Nghị định số 77/2020/NĐ-CP ngày 01/7/2020 của Chính phủ quy định việc quản lý, khai thác thông tin trong cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất nhập cảnh; dịch vụ công trực tuyến phục vụ cấp, quản lý, kiểm soát hộ chiếu của công dân Việt Nam; kiểm soát xuất nhập cảnh bằng cổng kiểm soát tự động, có hiệu lực thi hành từ ngày 09/8/2024 (sau đây gọi chung là Nghị định số 67) với các quy định được sửa đổi, bổ sung về giấy thông hành như sau:

- Chỉ yêu cầu xuất trình bản sao Giấy khai sinh hoặc trích lục ghi vào sổ hộ tịch việc khai sinh do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp đối với người chưa đủ 14 tuổi chưa được cấp mã số định danh cá nhân.

- Bỏ yêu cầu xác nhận của Trưởng công an xã, phường, thị trấn đối với các trường hợp:

(i) Người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức và làm chủ hành vi theo quy định của Bộ luật Dân sự, người chưa đủ 14 tuổi đề nghị cấp giấy thông hành.

(ii) Gửi đơn trình báo mất giấy thông hành qua đường bưu điện.

- Phân cấp giải quyết thủ tục cấp giấy thông hành biên giới Việt Nam-Lào

(i) Công dân Việt Nam thường trú tại tỉnh có chung đường biên giới với Lào được lựa chọn nộp hồ sơ đề nghị cấp giấy thông hành biên giới Việt Nam-Lào tại Công an cấp xã nơi thường trú hoặc Công an cấp huyện nơi thường trú hoặc Cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Công an tỉnh nơi thường trú.

(ii) Công dân Việt Nam không thường trú ở tỉnh có chung đường biên giới với Lào nhưng làm việc trong các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp có trụ sở tại tỉnh có chung đường biên giới với Lào nộp hồ sơ tại Cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Công an tỉnh nơi cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp người đó làm việc có trụ sở.

- Phân cấp giải quyết thủ tục hành chính trình báo mất giấy thông hành, theo đó, người bị mất giấy thông hành ở trong nước được lựa chọn nơi nộp đơn trình báo mất giấy thông hành tại Cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Công an cấp tỉnh hoặc Công an cấp huyện, cấp xã nơi thuận lợi.

­­- Bổ sung hình thức thực hiện thủ tục cấp, trình báo mất giấy thông hành của công dân Việt Nam trên Cổng dịch vụ công Quốc gia, Cổng dịch vụ công Bộ Công an.

Những nội dung sửa đổi, bổ sung về giấy thông hành tại Nghị định số 76 đã bám sát mục tiêu, yêu cầu tại Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 06/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc tiếp tục đẩy mạnh triển khai Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030; Quyết định số 1015/QĐ-TTg ngày 30/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ ban hành phê duyệt phương án phân cấp trong giải quyết thủ tục hành chính thuộc phạm vi quản lý của các bộ, cơ quan ngang bộ và các quy định của Luật Cư trú, Nghị định số 104/2022/NĐ-CP ngày 21/12/2022 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định liên quan đến việc nộp, xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy khi thực hiện thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công.

3. Để bảo đảm triển khai thi hành Nghị định số 67, A08 đã tham mưu cho lãnh đạo Bộ ký Quyết định số 5497/QĐ-BCA ngày 24/7/2024 ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Nghị định số 67 và Quyết định số 5283/QĐ-BCA ngày 18/7/2024 về việc công bố thủ tục hành chính mới ban hành, thủ tục hành chính được sửa đổi, bổ sung quy định tại Nghị định 67; đăng tải trên Cổng thông tin điện tử về xuất nhập cảnh; phối hợp với Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp cập nhật vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính. Hiện Cục Quản lý xuất nhập cảnh đang triển khai thực hiện các nhiệm vụ được phân công tại Kế hoạch, tập trung vào một số nhiệm vụ tâm sau:

Một là, phối hợp với Công an các địa phương, cơ quan có liên quan tuyên truyền, phổ biến nội dung Nghị định số 67 và các văn bản có liên quan nhằm thống nhất nhận thức, triển khai thực hiện có hiệu quả các quy định của Nghị định. Căn cứ phân công của lãnh đạo Bộ, Công an các địa phương đã xây dựng Kế hoạch triển khai thực hiện; giao Phòng Quản lý xuất nhập cảnh Công an các địa phương chủ trì, phối hợp với các phòng trực thuộc, Công an cấp huyện, cấp xã giúp lãnh đạo Công an tỉnh tổ chức triển khai, theo dõi, kiểm tra, đốc đốc thực hiện.   

Hai là, phối hợp Công an 25 địa phương có biên giới giáp Trung Quốc, Lào, Campuchia rà roát, đánh giá tổng thể thực trạng trang thiết bị (máy tính kết nối internet, máy in giấy thông hành, máy scan, máy in ảnh…), nguồn nhân lực của Công an các cấp để tham mưu, đề xuất cấp có thẩm quyền trang cấp các trang thiết bị cần thiết và phương án bố trí cán bộ Công an cấp huyện, cấp xã của các địa phương này bảo đảm thực hiện có hiệu quả việc cấp giấy thông hành đảm bảo đúng quy định của pháp luật.

Ba là, chủ trì phối hợp với Văn phòng Bộ Công an, Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp, Công an 25 địa phương có biên giới giáp Trung Quốc, Lào, Campuchia xây dựng, báo cáo lãnh đạo Bộ ban hành Quy trình nội bộ, quy trình điện tử cấp giấy thông hành. Do thẩm quyền cấp giấy thông hành biên giới cho công dân thường trú tại các huyện, xã thuộc tỉnh có chung đường biên giới với Lào thay đổi so với quy định tại Nghị định số 76 (phân cấp thực hiện cho công an cấp huyện, cấp xã nơi công dân thường trú) nên việc xây dựng Quy trình cần phải khảo sát, đánh giá kỹ lưỡng trước khi trình lãnh đạo Bộ ký ban hành, vừa đảm bảo đúng quy định của pháp luật, tạo điều kiện thuận lợi cho công dân; đồng thời, đáp ứng các yêu cầu nghiệp vụ, tránh đầu tư dàn trải, lãng phí. Qua bước đầu khảo sát, hiện nay 10 tỉnh biên giới giáp Lào có 138 đơn vị hành chính cấp huyện và 2.249 đơn vị hành chính cấp xã; nhu cầu cấp giấy thông hành biên giới sang Lào chủ yếu tập trung vào công dân các tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình và Thừa Thiên Huế (trung bình mỗi năm mỗi địa phương cấp từ 10.000 - 30.000 giấy thông hành), các tỉnh còn lại: Điện Biên, Sơn La, Quảng Trị, Quảng Nam, Kon Tum nhu cầu cấp giấy thông hành biên giới sang Lào của người dân không cao (trung bình mỗi năm mỗi địa phương cấp từ 2.000 - 5.000 giấy thông hành); ngoài ra, trong cùng một tỉnh thì nhu cầu cấp giấy thông hành biên giới của người dân ở mỗi xã, mỗi huyện lại khác nhau, thậm chí có những xã người dân không có nhu cầu.

Bốn là, tổ chức tập huấn nghiệp vụ cho hệ lực lượng của A08 và Công an cấp huyện, cấp xã có thẩm quyền cấp giấy thông hành theo quy định tại Nghị định số 76 và Nghị định số 67 sau khi lãnh đạo Bộ kí ban hành Quy trình cấp giấy thông hành.

Năm là, phối hợp với Văn phòng Bộ Công an, Cục Viễn thông và cơ yếu, Cục Công nghệ thông tin và Công an các địa phương đánh giá các điều kiện về hệ thống phần mềm, thiết bị đường truyền, an ninh, an toàn và nguồn nhân lực để thực hiện dịch vụ công trực tuyến cấp giấy thông hành trên Cổng dịch vụ công Quốc gia, Cổng dịch vụ công Bộ Công an.

Đại tá Nguyễn Bá Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý XNC